Friday 26 October 2012

اکتبر، ماه جوایز نوبل


چشمان مراکز علمی و رسانه های بزرگ جهان در ماه اکتبر هر سال به سوی استکهلم و بنیاد آلفرد نوبل دوخته می شود تا نام دانشمندانی که افتخار ربودن برجسته ترین نشان و جایزه علمی دنیا را به خود اختصاص داده اند هر چه سریعتر به سراسر جهان مخابره گردد.

آغاز با اعلام برنده جایزه نوبل در رشته پزشکی
انجمن نوبل در دانشگاه و مجموعه علمی "کارولینسکا" در استکهلم که هر ساله مسئولیت معرفی برنده جایزه نوبل در رشته پزشکی و فیزیولوژی (علم کارآیی بدن انسان) را برعهده دارد نام برنده جایزه نوبل در این رشته را اعلام می کند و در روزهای بعد اسامی برندگان 5 شاخه دیگر جایزه نوبل علنی خواهد شد.

جایزه نوبل در شش رشته
مبلغ جایزه نوبل در هر رشته 10 میلیون کرون (حدود چهل میلیارد ریال ایران) است و سالانه به برندگانی در شاخه های پزشکی, فیزیک, شیمی, ادبیات, اقتصاد و همچنین صلح تعلق می گیرد. برندگان جايزه نوبل به (غیر از جایزه صلح نوبل) دیپلم و نشان طلای افتخار و نیز مبلغ جایزه خود را هر ساله در طی مراسمی در کاخ کسنرت استکهلم مستقیما از دست پادشاه سوئد وبا حضور خانواده سلطنتی و دیگر میهمانان بلند پایه علمی و فرهنگی دریافت میکنند.

برنده جایزه صلح نوبل بنا به وصیت آلفرد نوبل توسط یک کمیته پنج نفری که به وسیله پارلمان نروژ تعیین میشوند انتخاب میشود و جایزه خود را با حضور پادشاه نروژ و در شهر اسلو دریافت میکند.


جایزه ادبیات نوبل
ایرانیان بواسطه دارا بودن فرهنگی غنی در شعر و ادبیات همواره در انتظار ربوده شدن جایزه نوبل در رشته ادبیات توسط یک هموطن بوده اند و جایزه نوبل در رشته ادبیات همواره مورد توجه ویژه اهل فرهنگ و ادب در سراسر جهان قرار دارد. اما این افتخار تاکنون نصیب هیچ نویسنده ایرانی نشده است.

جایزه نوبل, معتبرترین و پر افتخارترین جایزه علمی جهان
بیش از صد سال تاریخ, یادآور اهمیت جایزه نوبل است. آلفرد نوبل, شیمیدان سوئدی قرن 19 که در پی اختراع دینامیت ثروت هنگفتی اندوخت و آن را بنیان جوایزی نهاد که ربودن آن امروزه بزرگترین آرزوی هر دانشمند برجسته در سراسر جهان است. آلفرد نوبل منحصرا به کاربرد غیر نظامی اختراع خود در اموری مانند ایجاد کانال ها, استخراج مواد معدنی و فعالیت های ساختمانی علاقه مند بود. اما مهندسان نظامی برای این اختراع نیز مانند بسیاری دیگر از اکتشافات موارد استفاده دیگری یافتند.

آلفرد نوبل بعنوان یک دانشمند خود آموخته و بدون مدرک دانشگاهی مایل بود دانشمندان بلند پرواز را تشویق کند. در نتیجه تصمیم گرفت ثروتش را در اختیار بنیادهای سوئدی بگذارد که مایل باشند به افراد برجسته در رشته های فیزیک, شیمی, پزشکی و ادبیات جوایزی اعطا کنند. اما در اواخر زندگی, دوست اتریشی نوبل, بارونس برتا فون ساتنر, اورا بر انگیخت تا جایزه ای هم به ارتقاء صلح اختصاص دهد.

همچنین از سال 1968 میلادی, بانک مرکزی سوئد (ریکس بانک) نیز هر ساله مبلغی معادل دیگر جوایز نوبل را در اختیار کمیته نوبل قرار میدهد تا هر ساله به افراد برجسته در علم اقتصاد اعطا گردد. جوایز نوبل توسط آکادمی نوبل و موسسات وابسته به آن تعیین میشوند. از جمله جایزه نوبل در رشته پزشکی هر ساله توسط هیئت علمی دانشگاه و مجموعه علمی "کارولینسکا" در استکهلم به بنیاد آلفرد نوبل پیشنهاد میگردد. فقط جایزه صلح نوبل, بنا به خواست آلفرد نوبل, توسط یک کمیته پنج نفری بنام کمیته صلح نوبل که به وسیله پارلمان نروژ تعیین میشوند انتخاب میگردد. اعضای دولت (و همچنین از سال 1977 اعضای پارلمان) حق عضویت در این کمیته را ندارند.

هرچند که آلفرد نوبل جایزه را با این هدف که به افراد جوان اعطا شود بنیان گذاشت تا به این وسیله برای آنها انگیزه ای بوجود آید, اما جوایز غالبا به اشخاص سالخورده تر به خاطر کارهایی که در گذشته انجام داده اند تعلق گرفته است. میانگین سن دریافت کنندگان تاکنون 63 سال بوده است. با این همه اخیرا روندی در جهت انتخاب برندگان از میان نامزدهای جوانتر که میانگین ست آنان 50 سال است پدید آمده است. کوشش کمیته از این پس ممکن است مصروف بر این باشد تا افرادی را انتخاب کند که آنقدر جوان باشند که بتوانند کار خود را تا مدتی ادامه دهند. نام نامزدهای دریافت جایزه نوبل تا 50 سال محرمانه نگاه داشته میشود و در مورد نامزدی افراد نیز اطلاعاتی توسط بیناد نوبل در اختیار عموم قرار نمیگیرد.

در مدت بیش از 100 سالی که از اعطای جوایز نوبل میگذرد این جایزه به گونه ای مورد بزرگداشت قرار گرفت که حتی در تصور نیز نمیگنجید.

مراسم اعطای جوایز نوبل که در روز 10 دسامبر در استکهلم صورت می گیرد یک رویداد رسانه ای جهانی است. در این مراسم شام سلطنتی و بسیار مجلل نوبل نیز سرو میشود و کنسرتهایی با شرکت هنرمندان سرشناس و برجسته اجرا میگردد.

منبع : اینترنت